Giới thiệu trẻ sơ sinh chưa có bảo hiểm y tế đi khám được không
Nỗi lo của cha mẹ trong những tuần đầu
Những ngày đầu sau sinh, cha mẹ thường lo lắng: con cần đi sàng lọc, tiêm chủng, theo dõi vàng da, bú kém hay sốt nhẹ… nhưng thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) của trẻ chưa kịp cấp. Lo viện phí, chưa rõ thủ tục và giấy tờ mang theo khiến nhiều gia đình chần chừ đưa con đi khám.
Khái niệm & phạm vi áp dụng
Trẻ em dưới 6 tuổi thuộc nhóm đối tượng do ngân sách nhà nước đóng BHYT, được cấp thẻ miễn phí và được quỹ BHYT chi trả trong phạm vi quy định khi đi khám chữa bệnh (KCB). Khi chưa được cấp thẻ, trẻ vẫn có thể KCB theo BHYT nếu xuất trình giấy tờ hợp lệ theo luật. Nghị định 188/2025/NĐ-CP nêu rõ thủ tục KCB BHYT, trong đó có quy định riêng cho trẻ dưới 6 tuổi và trẻ vừa sinh.
Lợi ích/giá trị cốt lõi
Được tiếp cận dịch vụ ngay cả khi chưa có thẻ
Pháp luật khẳng định trẻ em dưới 6 tuổi đi KCB chỉ cần xuất trình thẻ BHYT bản giấy hoặc bản điện tử hoặc mã số BHYT; nếu chưa được cấp thẻ, có thể dùng giấy chứng sinh bản gốc hoặc bản chụp. Với trẻ vừa sinh phải điều trị ngay, cha/mẹ hoặc thân nhân ký xác nhận trên hồ sơ bệnh án (trường hợp không có cha, mẹ hoặc thân nhân thì cơ sở KCB xác nhận) để làm căn cứ thanh toán. Nhờ vậy, trẻ vẫn được tiếp cận điều trị kịp thời mà không bị “kẹt” vì chờ thẻ.
Mức hưởng và phạm vi chi trả
Bộ Y tế cho biết sau khi được cấp thẻ, trẻ dưới 6 tuổi được KCB BHYT miễn phí tại các bệnh viện công theo quy định. Trường hợp đi đúng tuyến và thực hiện đủ thủ tục, quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí trong phạm vi chi trả. Các quy định mới từ 2025 cũng tiếp tục mở rộng tiện ích thẻ điện tử và điều kiện thông tuyến trong một số tình huống chuyên sâu. (Ministry of Health)
Tiêu chí/nhân tố quan trọng
Giấy tờ cần mang theo
Khi đưa trẻ sơ sinh đi khám mà chưa có thẻ, nên chuẩn bị:
- Giấy chứng sinh bản gốc hoặc bản chụp; nếu đã có giấy khai sinh, có thể mang theo.
- Căn cước công dân của cha/mẹ; tài khoản định danh điện tử VNeID mức 2 hoặc ứng dụng VssID để hỗ trợ tra cứu thông tin BHYT (khi thẻ đã phát hành).
- Trong tình huống điều trị ngay sau sinh, ký xác nhận vào hồ sơ bệnh án theo hướng dẫn của bệnh viện để được thanh toán BHYT.
Ngoài ra, nếu vì lý do kỹ thuật mà không thể xuất trình hoặc tra cứu thẻ điện tử, cơ sở KCB phối hợp với cơ quan BHXH xác minh thông tin và tiếp nhận người bệnh; người nhà chỉ cần cung cấp mã số BHYT và thông tin liên hệ để bệnh viện hoàn tất thủ tục.
Lựa chọn cơ sở khám phù hợp
Ưu tiên cơ sở có ký hợp đồng KCB BHYT, ví dụ trạm y tế xã, bệnh viện quận/huyện, bệnh viện tỉnh, bệnh viện tuyến trung ương có hợp đồng BHYT. Việc ký hợp đồng KCB BHYT tại tuyến cơ sở (trạm y tế, nhà hộ sinh, phòng khám đa khoa khu vực…) giúp trẻ được tiếp cận sớm, giảm quá tải tuyến trên và đảm bảo thanh toán đúng quy định.
Quy trình/hướng dẫn thực hành
Bước 1: Đăng ký khai sinh và nhận thẻ BHYT điện tử liên thông
Chính phủ đã triển khai liên thông điện tử thủ tục đăng ký khai sinh – đăng ký thường trú – cấp thẻ BHYT cho trẻ dưới 6 tuổi trên Cổng Dịch vụ công quốc gia và ứng dụng VNeID. Sau khi hoàn tất khai sinh, dữ liệu được chuyển sang ngành BHXH để cấp thẻ BHYT (bản điện tử là mặc định; bản giấy cấp khi có yêu cầu). Cách làm này giúp rút ngắn thời gian chờ và giảm giấy tờ cho gia đình.
Mẹo nhỏ: Khi đi làm liên thông, chuẩn bị sẵn ảnh chụp giấy chứng sinh, thông tin cha/mẹ, địa chỉ cư trú; kiểm tra tài khoản VNeID mức 2 đã kích hoạt để nhận kết quả điện tử thuận tiện. (Bộ Công an)
Bước 2: Đưa trẻ đi khám theo nhu cầu thực tế
- Khám sàng lọc sau sinh, bú kém, vàng da: Mang giấy chứng sinh (hoặc khai sinh), CCCD của cha/mẹ; nếu thẻ BHYT điện tử đã cấp, xuất trình thẻ trên VNeID/VssID hoặc mã số BHYT.
- Tiêm chủng: Nhiều điểm tiêm chủng nhà nước có ký hợp đồng BHYT cho dịch vụ khám trước tiêm và xử trí phản ứng; hỏi trước về phạm vi BHYT tại cơ sở.
- Cấp cứu/nhập viện ngay sau sinh: Bệnh viện tiếp nhận, cha/mẹ ký xác nhận vào hồ sơ. Khi không thể xuất trình thẻ điện tử do lỗi hệ thống, bệnh viện vẫn phải tiếp nhận và phối hợp BHXH xác minh để thanh toán.
Ví dụ/case study
Bối cảnh & mục tiêu
Case 1 – Vàng da sớm: Bé 4 ngày tuổi, thẻ BHYT chưa phát hành, cần kiểm tra bilirubin tại bệnh viện quận.
Mục tiêu: Được khám, làm xét nghiệm và theo dõi theo diện BHYT.
Case 2 – Khó thở sau sinh: Bé vừa sinh có dấu hiệu suy hô hấp, phải vào NICU ngay; gia đình chưa kịp làm khai sinh.
Mục tiêu: Bảo đảm tiếp nhận cấp cứu và thanh toán BHYT đúng quy định.
Kết quả & bài học
Case 1: Cha/mẹ mang giấy chứng sinh và CCCD tới bệnh viện đã ký hợp đồng BHYT. Bé được tiếp nhận khám, xuất hóa đơn BHYT trong phạm vi, không phải chờ thẻ. Sau đó, khi thẻ điện tử phát hành, dữ liệu thanh toán tự động đồng bộ theo mã số BHYT. Bài học: Luôn giữ giấy chứng sinh bản gốc/bản chụp trong 6 tuần đầu.
Case 2: Bệnh viện tiếp nhận ngay; người nhà cùng bác sĩ ký xác nhận vào hồ sơ vì bé cần điều trị tức thì và chưa có giấy chứng sinh. Hóa đơn điều trị được quỹ BHYT thanh toán theo quy định về trường hợp trẻ vừa sinh. Bài học: Cấp cứu được ưu tiên, thủ tục được hoàn tất song song với điều trị.
So sánh/đánh giá phương án
- Khám tại cơ sở có hợp đồng BHYT: Quyền lợi rõ ràng, quy trình thanh toán liền mạch, thuận lợi tra cứu thẻ điện tử; phù hợp khám sàng lọc, theo dõi sau sinh.
- Khám tại cơ sở không có hợp đồng BHYT: Có thể không được quỹ BHYT thanh toán trực tiếp; gia đình phải tự chi trả toàn bộ.
- Đúng tuyến vs trái tuyến: Trẻ dưới 6 tuổi đi đúng tuyến được thanh toán 100% trong phạm vi chi trả. Từ 2025, luật mới mở rộng quyền lợi ở một số tình huống chuyên sâu và thông tuyến; người bệnh có thể được thanh toán 100% ngay cả khi tự đi khám tại cơ sở tuyến cơ bản/chuyên sâu theo quy định của Bộ Y tế. Nên hỏi trước phạm vi thông tuyến, đặc biệt với điều trị kỹ thuật cao. (chinhsachonline.chinhphu.vn)
Bảng tóm tắt nhanh
| Phương án | Giấy tờ tối thiểu | Khả năng thanh toán | Khi nào nên chọn |
| Cơ sở công lập có hợp đồng BHYT | Thẻ BHYT điện tử/giấy; hoặc giấy chứng sinh/khai sinh nếu chưa có thẻ | Cao, trực tiếp theo quy định | Khám sau sinh, tiêm chủng, bệnh thường gặp |
| Cơ sở tư nhân có hợp đồng BHYT | Thẻ điện tử/giấy; giấy chứng sinh/khai sinh | Cao, nhưng cần kiểm tra hợp đồng và phạm vi | Khám ngoài giờ, thuận tiện di chuyển |
| Cơ sở không hợp đồng BHYT | Hóa đơn tài chính | Thấp, thường không thanh toán trực tiếp | Dịch vụ theo yêu cầu ngoài phạm vi BHYT |
| Trường hợp cấp cứu sau sinh | Xác nhận trên hồ sơ bệnh án theo quy định | Được thanh toán theo BHYT | Khi bé cần điều trị ngay sau sinh |
Sai lầm thường gặp & cách khắc phục
- Chờ có thẻ mới đi khám: Không cần; dùng giấy chứng sinh hoặc ký xác nhận hồ sơ khi điều trị ngay sau sinh.
- Không kiểm tra cơ sở có hợp đồng BHYT: Dễ phát sinh chi phí ngoài BHYT; nên hỏi trước tại quầy tiếp đón.
- Không kích hoạt VNeID/VssID: Khó tra cứu thẻ điện tử; hãy hoàn tất định danh mức 2 để xuất trình thẻ trên điện thoại khi cần.
- Không lưu hồ sơ, hóa đơn: Trong trường hợp xác minh bổ sung, hồ sơ giúp bệnh viện và BHXH hoàn tất thanh toán.
Mẹo, bảng tóm tắt
- Trước sinh, chuẩn bị hồ sơ liên thông để sau xuất viện là có thẻ điện tử cho con sớm.
- Luôn mang giấy chứng sinh (bản gốc hoặc chụp), CCCD của cha/mẹ khi đưa con đi khám.
- Ưu tiên tuyến cơ sở gần nhà để theo dõi định kỳ; chuyển tuyến khi có chỉ định.
- Hỏi rõ phạm vi BHYT tại cơ sở tư nhân trước khi sử dụng dịch vụ.
Checklist 90 giây trước khi đưa trẻ đi khám (khi chưa có thẻ):
- Giấy chứng sinh (hoặc giấy khai sinh).
- CCCD cha/mẹ; điện thoại có VNeID/VssID (nếu đã cấp thẻ điện tử).
- Sổ khám thai/sổ tiêm (để bác sĩ tham khảo).
- Tiền mặt/thẻ để thanh toán các khoản ngoài phạm vi BHYT (nếu có).
- Hỏi quầy tiếp đón: “Cơ sở có ký hợp đồng BHYT? Trẻ chưa có thẻ dùng giấy chứng sinh được không?” (thường là được theo luật).
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Trẻ sơ sinh chưa có thẻ BHYT có đi khám theo BHYT được không?
Có. Trẻ dưới 6 tuổi chưa được cấp thẻ vẫn có thể đi khám theo BHYT nếu xuất trình giấy chứng sinh (bản gốc hoặc bản chụp). Nếu trẻ phải điều trị ngay sau sinh mà chưa có giấy chứng sinh, bệnh viện và cha/mẹ ký xác nhận trên hồ sơ để làm căn cứ thanh toán.
Dùng thẻ BHYT điện tử như thế nào?
Cha/mẹ có thể xuất trình mã số BHYT hoặc thẻ điện tử trên VNeID/VssID. Trường hợp không tra cứu được do lỗi hệ thống, bệnh viện vẫn tiếp nhận và phối hợp BHXH xác minh để bảo đảm quyền lợi.
Khi nào con tôi được cấp thẻ BHYT sau khi làm khai sinh?
Thẻ được cấp thông qua quy trình liên thông điện tử khai sinh – thường trú – cấp thẻ BHYT trên Cổng Dịch vụ công quốc gia/VNeID. Thời hạn xử lý phụ thuộc tiến độ từng địa phương; ưu tiên bản điện tử trước, bản giấy cấp khi có yêu cầu.
Đi đúng tuyến con có được chi trả 100% không?
Có. Trẻ dưới 6 tuổi đi đúng tuyến và làm đủ thủ tục được thanh toán 100% chi phí trong phạm vi chi trả của quỹ BHYT.
Đi trái tuyến có được thanh toán không?
Quyền lợi khi đi trái tuyến ngày càng được mở rộng theo luật sửa đổi có hiệu lực từ 2025. Tùy tình huống (đi cơ sở tuyến cơ bản/chuyên sâu, điều trị kỹ thuật cao, bệnh hiếm…), người tham gia có thể được thanh toán 100% theo quy định. Hãy hỏi rõ phạm vi tại cơ sở trước khi khám.
Nhà tôi khám ở cơ sở tư nhân, BHYT có chi trả không?
Nếu cơ sở tư nhân có ký hợp đồng BHYT, quỹ sẽ thanh toán trong phạm vi. Nếu không có hợp đồng, bạn thường phải tự chi trả; một số dịch vụ theo yêu cầu không thuộc phạm vi BHYT.
Trường hợp cấp cứu không xuất trình được thẻ điện tử thì sao?
Bệnh viện tiếp nhận ngay, sau đó cùng BHXH xác minh thông tin thẻ/mã số BHYT để thanh toán. Bạn chỉ cần cung cấp thông tin liên hệ và mã số BHYT (nếu nhớ).
Con tôi chưa có thẻ, chỉ có giấy khai sinh, có được hưởng BHYT?
Được. Trẻ chưa có thẻ nhưng có giấy khai sinh vẫn làm thủ tục KCB BHYT và được thanh toán theo mức hưởng như người có thẻ.
Kết luận & gợi ý hành động
Trẻ sơ sinh chưa có thẻ BHYT vẫn đi khám được. Cha mẹ chỉ cần nắm 3 điểm: (1) ưu tiên cơ sở có hợp đồng BHYT; (2) mang giấy chứng sinh/khai sinh và CCCD; (3) kích hoạt VNeID/VssID để sớm có thẻ điện tử. Hoàn tất liên thông khai sinh – BHYT trên Cổng Dịch vụ công hoặc VNeID để con có thẻ sớm, thuận tiện tra cứu và thanh toán.
Nội dung pháp lý trong bài được đối chiếu từ văn bản hiện hành và trình bày thống nhất để bạn dễ tra cứu.